علت سوختن سر مته و شکستن مته چیست؟
شکستن مته در حین کار، یکی از مشکلات رایج در استفاده از دریل است که دلایل متعددی دارد. همچنین سوختن سر مته بر اثر حرارت بالا، کند شدن لبه‌ها در اثر فشار یا استفاده نادرست، ناتوانی در سوراخ کردن سطح مورد نظر و حتی قفل شدن مته در دریل می‌توانند از سایر مشکلات شما در‌کار کردن با این ابزارها باشد.
شناخت دقیق علت شکستن، سوختن یا کند شدن مته و بررسی شرایطی که موجب سوراخ نکردن یا قفل شدن دریل می‌شود، نقش مهمی در افزایش عمر مفید ابزار و کیفیت کار دارد. در ادامه، به مهم‌ترین این دلایل و راهکارهای مؤثر برای پیشگیری از آنها می‌پردازیم.
8 علت رایج شکستن مته و راه‌های جلوگیری از آن
یکی از مشکلات رایج در فرآیند سوراخکاری، شکستن مته است که می‌تواند منجر به کاهش بهره‌وری، آسیب به قطعه کار و افزایش هزینه‌ها شود. موارد زیر ۸ علت رایج شکستن مته و راهکارهای پیشگیری از آن هستند:
همچنین می‌توانید مقاله 8 ویژگی مته‌های مارپیچی و قابلیت‌های آنها را نیز بخوانید.
- استفاده از مته نامناسب: برای مثال: مته‌های فولاد تندبر برای فولادهای معمولی و مته‌های کبالت‌دار یا تنگستن کاربید برای فولادهای ضدزنگ و سخت کاربرد دارند.
- محکم نبستن قطعه‌کار و مته: اگر قطعه‌کار یا مته به‌درستی ثابت نشوند، لرزش یا حرکت اضافی در حین سوراخکاری می‌تواند باعث شکستن مته مارپیچی شود.
- براده‌برداری ضعیف مته: تجمع براده‌ها در شیارهای مته می‌تواند باعث قفل شدن و شکستن مته شود و حرارت بیش‌ازحد نیز مشکل را تشدید می‌کند. برای رفع این مشکل از روان‌کننده یا خنک‌کننده استفاده کرده و مته را به‌طور مرتب از قطعه‌کار خارج کنید تا براده‌ها تخلیه شوند.
- تنظیم نادرست سرعت برش و پیشروی مته: سرعت و تغذیه مته را طبق جدول سرعت مناسب تنظیم کنید.
- کیفیت پایین مته: مته‌ای متناسب با کاربری و کیفیت مناسب انتخاب کنید.
- قطر بسیار کوچک یا بزرگ مته پیچشی: مته‌های کوچک به‌دلیل کوچکی و مته‌های بزرگ به‌دلیل سختی زیادی که دارند مستعد شکستن هستند. برای پیشگیری، روی مته‌های کوچک فشار کم اعمال کنید و برای سوراخ‌های بزرگ، ابتدا با مته‌های کوچک‌تر پیش‌کاری کرده و مته را مرتب از قطعه‌کار خارج کنید.
- عدم استفاده از ماده خنک‌کننده برای خنک‌کاری مته: حرارت زیاد در حین دریل‌کاری می‌تواند باعث شکستن مته و کاهش عمر آن تا چهار برابر شود. از مایع خنک‌کننده و روان‌کننده استفاده کنید و مته را به‌طور مرتب از قطعه‌کار خارج کرده تا براده‌ها تخلیه شوند.
- استفاده از مته دریل دستی به جای دریل ستونی: برخی مته‌ها، به‌ویژه مته‌های سخت و شکننده مانند مته‌های کاربیدی، تنها در دریل ستونی قابل استفاده هستند، زیرا در این دستگاه می‌توان سرعت برش و تغذیه را دقیق کنترل کرد. استفاده از این مته‌ها در دریل دستی به‌خاطر کنترل ناکافی، می‌تواند باعث شکستن مته شود.
با شناخت علل و رعایت این نکات فنی می‌توان تا حد زیادی از شکستن مته جلوگیری کرد.
علت سوختن سر مته
سوختن سر مته معمولا به‌خاطر حرارت زیاد هنگام سوراخکاری رخ می‌دهد. فشار بیش از حد روی مته، سرعت نامناسب، استفاده طولانی بدون توقف و مته کند یا فرسوده باعث افزایش اصطکاک و تولید حرارت می‌شوند. برای جلوگیری از این مشکل، باید فشار و سرعت مناسب را رعایت کرد، مته را در فواصل کوتاه استراحت داد تا خنک شود و مته‌های کند را تیز یا تعویض کرد. استفاده از روان‌کننده یا قطره روغن نیز می‌تواند اصطکاک و حرارت را کاهش دهد و عمر مته را افزایش دهد.
علت کند شدن مته
کند شدن مته معمولا به دلیل کندشدن لبه‌های برش، استفاده نادرست یا انتخاب مته نامناسب برای جنس سطح است. اصطکاک زیاد و سرعت نامناسب دریل نیز این مشکل را تشدید می‌کند. برای جلوگیری از کند شدن مته، باید آن را به موقع تیز یا تعویض کرد، از مته مناسب برای جنس کار استفاده نمود و در صورت نیاز از روان‌کننده و سرعت مناسب دریل بهره برد.
علت سوراخ نکردن دریل
گاهی پیش می‌آید که دریل به خوبی سوراخ نمی‌کند و کار متوقف می‌شود. این مشکل می‌تواند ناشی از عوامل فنی، نحوه استفاده یا انتخاب نادرست ابزار است.
- استفاده از مته نامناسب برای جنس سطح (چوب، فلز، بتن و مصالح ساختمانی)
- قرار نگرفتن صحیح مته داخل سه‌نظام یا زاویه اشتباه نسبت به سطح کار
- وارد کردن فشار بیش از حد یا گرفتن دریل به صورت نامناسب
- انتخاب مود یا سرعت دریل نامتناسب با جنس متریال
- عدم استفاده از دریل با توان کافی برای کار مورد نظر
- خرابی دریل شامل مشکلاتی مانند: فرسودگی ذغال، تاب یا خرابی سه‌نظام و مشکلات برقی
- وجود موانع داخل متریال مانند فلز یا مصالح سخت
رعایت چند نکته ساده می‌تواند این مشکلات را کاهش دهد برای مثال: همیشه از مته مناسب استفاده کنید، آن را به درستی داخل سه‌نظام فیکس کنید، دریل را در زاویه ۹۰ درجه نسبت به سطح قرار دهید و فشار استاندارد و یکنواخت به ابزار وارد کنید. با این اقدامات، عملکرد دریل بهبود یافته و عمر ابزار افزایش می‌یابد.
قفل شدن مته در دریل
قفل شدن مته در حین استفاده از دریل یکی از مشکلات رایج است که می‌تواند روند کار را کند کرده و به ابزار آسیب برساند. این مسئله می‌تواند ناشی از عوامل فنی و استفاده نادرست از دریل باشد و برای جلوگیری از آن باید دلایل اصلی را شناخت که موارد زیر از مهم‌ترین موارد هستند:
- فشار یا زاویه نامناسب: وارد کردن فشار بیش از حد یا نگه داشتن دریل در زاویه اشتباه باعث گیر کردن و قفل شدن مته می‌شود.
- مشکلات سه‌نظام: اگر سه‌نظام به درستی تنظیم نشده یا آسیب دیده باشد، مته به خوبی محکم نمی‌شود و احتمال قفل شدن آن افزایش می‌یابد.
- حرارت زیاد: اصطکاک بالا و عدم خنک‌کاری مته می‌تواند باعث افزایش دما و چسبیدن مته به سطح کار شود.
- گیر کردن مته در ماده کار: مته هنگام برخورد با سطوح سخت یا زاویه نامناسب ممکن است در محل سوراخ گیر کند، به ویژه در فلزات، بتن یا مصالح سخت بیشتر دیده می‌شود.
برای جلوگیری از این مشکلات باید از مته مناسب استفاده کرده، سه‌نظام را درست تنظیم نمود، مته را هنگام کار خنک نگه داشت و دریل را با فشار متعادل و زاویه مناسب نگه داشت. در صورت قفل شدن مته، ابتدا دریل را خاموش کرده و مته را آرام خارج کنید تا از آسیب به ابزار جلوگیری شود.
خنک سازی مته مارپیچی
سخن پایانی: راهکارهای عملی برای بهبود عملکرد مته و دریل
مشکلات رایج مته و دریل مانند: شکستن، کند شدن، سوختن یا قفل شدن، اغلب ناشی از انتخاب مته نامناسب، فشار و زاویه غلط، سرعت و پیشروی نامتعادل، کیفیت پایین ابزار و عدم خنک‌کاری هستند. با استفاده از مته مناسب، تنظیم صحیح سه‌نظام، اعمال فشار و سرعت مناسب، خنک‌کاری و مراقبت از تیزی مته می‌توان از این مشکلات جلوگیری کرد و عمر ابزار و کیفیت سوراخکاری را بهبود داد.
آیا در جستجوی مته پیچشی مناسب کاربردی هستید، مطمئناً محصولات ایران بور می‌توانند در این مورد به شما کمک کنند. اگر سوالی دارید یا نیاز به مشاوره جهت خرید مته مناسب و کاربردی دارید؛ با ما در ارتباط باشید.
گردآوری توسط: ایران بور
